Pr2/m.4
Nie ma wolności człowiek postępować z innymi tak, że swiadomie doprowadza
do tego, żeby komuś zrobiło się głupio
Komentarz precyzujący sytuację
Wydaje się, że opis jest czytelny. Termin "by komuś zrobiło się głupio" jest opisem
stanu zwanego inaczej stanem "zmieszania" bądź "zawstydzenia". Zachodzi w sytuacji utraty
pewności siebie i łatwo do niego doprowadzić podważając czyjeś racje, krytykując jego
wygląd itp.
Granice wolności
Stan zawstydzenia jest przykry. Biblia wyraża to słowami: "Jeśli zawstydzasz drugiego
publicznie to tak jakbyś odbierał mu życie" (cytat z pamięci). W innym miejscu, bodajże w
którymś z Psalmów autor zwracając sie do Boga prosi:"nie zawstydzaj mnie".
Kiedy do zawstydzenia dochodzi spontanicznie, z powodu dziejących się zdarzeń, nie mamy na to wtedy wpływu. Kiedy jednak możemy przewidzieć, że do tego dojdzie, wtedy należy cofnąć się. Tu jest granica wolności.
Jest praktyka świadomego zawstydzania przestępcy. Jest to niedobra praktyka. W miejsce dyskusji z nim świadomie dąży się do "odebrania mu życia". Owszem, jeśli w trakcie rozprawy ( w sądzie, w domu (rozprawa prywatna), w instytucji (rozliczenia mniej lub bardziej publiczne) dojdzie wskutek starcia do wymiany argumentów, skutkiem czego nastąpi zawstydzenie, wtedy stanie się to wskutek dziejących się zdarzeń i nie nastąpi przekroczenie granicy wolności.
Widać, że ważna jest tu świadomość i intencja, a nawet premedytacja.
Wyjaśnienie trudności uniknięcia opisanej sytuacji
Sytuacja może pojawić się jako próba odwetu. Jest to więc agresja. Może się też
pojawić jako skłonność sadystyczna. Drugiego przypadku nie omawiam, sadyzmu można się tylko wyrzec.
Odwet wynika z bezsilności w sytuacji braku argumentów, bądź kiedy druga strona ich nie
przyjmuje. Odwet jako przejaw gniewu jest więc utratą stabilności i racjonalności, jest
wkroczeniem w obszar agresji, jest więc przejawem upadku. Widoczna jest tu konieczność
walki o własną godność. Tu podaję cytat z księgi "Eklezjastes" Ekl 7.8-9 "...Poznajemy, że
lepszy człowiek cierpliwy od wyniosłego, nie pozwalaj więc, by gniew tobą władał, to jest
słabość głupców".